Maria Luiza Merkert

Maria Luiza Merkert urodziła się 21.09.1817 roku w Nysie, pochodziła z religijnej rodziny mieszczańskiej. Ojciec Antoni Merkert był czeladnikiem murarskim. Maria i jej starsza siostra Matylda ukończyły katolicką szkołę dla dziewcząt w Nysie. Po śmierci matki Marii Barbary z domu Pfitzner, która zmarła na gruźlicę w 1842 roku ( ojciec zmarł wcześniej) wraz ze starszą siostrą Matyldą (ur. w 1813 r.) i Franciszką Werner dołączyły do nieformalnego stowarzyszenia religijnego założonego w Nysie przez Klarę Wolf––tercjankę Zakonu św. Franciszka.

Żyjąc we wspólnocie  wzorowanej na zgromadzeniach  zakonnych niosły pomoc medyczną ludziom chorym w ich mieszkaniach. Niestety brak zrozumienia ze strony  duchowieństwa szczytnej idei „Szarych Sióstr”( w strojach tego koloru służyły pomocą chorym) doprowadził w 1849 r. do rozwiązania stowarzyszenia, a jego członkinie narażone były na liczne przykrości.

 Nie załamało to jednak Marii Merkert, która już po roku wznowiła ( z pomocą Franciszki Werner) działalność pielęgnując chorych i opuszczonych bez względu na ich status społeczny, wyznanie i płeć. Szybki rozwój stowarzyszenia i uzyskanie w 1859 roku zatwierdzenia diecezjalnego pozwoliło przekształcić je w zgromadzenie zakonne. Siostry złożyły śluby zakonne, a pierwszą przełożoną generalną utworzonego Zgromadzenia Sióstr Św. Elżbiety została Maria Merkert ( funkcję tą sprawowała aż do śmierci).

 Głównym celem zgromadzenia była pozaszpitalna opieka nad chorymi i materialne wspieranie ubogich. W Nysie wybudowała dom macierzysty ,a w 9 diecezjach (chełmińskiej, poznańskiej, warmińskiej wrocławskiej, fuldzkiej, ołomunieckiej ,praskiej, poderbornskiej ) pod jej kierownictwem powstało 90 domów zakonnych, 12 szpitali i wiele domów opieki dla starców i sierot. 7 czerwca 1871 roku Pius IX udzielił aprobaty założonemu przez niej zgromadzeniu. Marie Merkert zaczęto nazywać „Wielką kobietą Śląska” i „ Śląską Samarytanką”, potrafiła wydać biedakom ostatnie ziemniaki, ostatni kawałek słoniny, ostatni grosz z klasztornej kasy ,ale także nie zasiadała do stołu ,gdy wiedziała ,że ubogi nie otrzymał jeszcze jedzenia. Jedna z sióstr napisała, że pewnego razu Matka wracała z kościoła, przy furcie spotkała ubogą kobietę, która poprosiła o parę butów, Siostra zdjęła swoje buty i oddała proszącej.

 W Nysie pozostało do dziś materialne dzieło Marii „Dom Macierzysty”, w tym domu młode siostry i inne dziewczyny przygotowywały się do posługi chorym .Po zdaniu zewnętrznego egzaminu chirurgicznego otrzymywały państwowe dyplomy. Dlatego M.L. Merkert możemy nazwać prekursorem szkolnictwa medycznego na Śląsku. Zmarła 14 listopada 1872 r. w Nysie, w chwili jej śmierci zgromadzenie liczyło 465 sióstr elżbietanek, które przekonane o świątobliwości jej życia ,podjęły próbę wyniesienia jej na ołtarze. W 1985r. biskup opolski Alfons Nosol otworzył proces beatyfikacyjny. Ostatecznie 30 wrzesnia 2007r. w Nysie odbyła się uroczystość jej beatyfikacji ,której przewodniczył reprezentant papieża Benedykta XVI, Kardynał Jose Saraiva Martins.  Jej imię nosi szpital, oraz budynek Colegium Civitas Państwowej wyższej Szkoły Zawodowej oraz jedna z ulic w Nysie, istnieje tam także specjalny szlak spacerowy ,śladami miejsc jej życia.

Gorąco polecam zwiedzanie tego pięknego miasta. Nysa założona została w 1223 roku na prawie Flamandzkim gdyż większość osadników stanowili Flamandczycy. W latach 1342-1810 była stolicą księstwa biskupów Wrocławskich i przez długie wieki była największym i najbogatszym po Wrocławiu miastem Śląskim. Wspaniałe budowle ,a zwłaszcza wiele bogatych kościołów ( było ich 12) pozwoliły nazwać miasto „Śląskim Rzymem”.

 W Nysie urodził się także jeden z 12 śląskich noblistów Konrad Emil Bloch (1912-2000), dzięki jego naukowej pracy świat dowiedział się, jak rozpoznawać miażdżycę jak ją leczyć i jak jej zapobiegać. Był uczniem miejscowego, najstarszego na Śląsku gimnazjum. W latach 30 wyjechał do Stanów zjednoczonych, od 1954 r. pracował na Uniwersytecie Harwarda , w 1964r. otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii (wespół z Theodorem Lynenem) za badania  nad syntezą cholesterolu w organizmie człowieka. Jego koledzy naukowcy pracujący na tym najbardziej renomowanym uniwersytecie Amerykańskim docenili jego dokonania wybierając go w latach 1968- 1971 na dyrektora Instytutu Chemii.

Opracował Jerzy Czogała

Bibliografia:

M.G. Cebula, Czcigodna Służebnica Boża Maria Merkert 1817-1872, Nysa 2006r.

A. Maziarz, Śląskie Samarytanki, opieka zdrowotna rodzimych żeńskich zgromadzeń zakonnych na Śląsku w latach 1842,1914 ,Warszawa 2009r