20 maja 2018 r.

Relacja

ze zwiedzania  Kompleksu „Sztygarka” w Chorzowie.

            W dniu 12 maja 2018 roku grupa 14 Słuchaczy UTW w UŚ wybrała się zwiedzić tzw. „Sztygarkę”, przy ul. Piotra Skargi 34 w Chorzowie, oraz usytuowany w pobliżu drewniany kościół i lokalny Park na Wzgórzu Wyzwolenia, zwanym także Górą Redena w Chorzowie.

 Sztygarka, to teren będący częścią dawnej kopalni „Prezydent Mościcki”, nazywanej od roku 1945 kopalnią „Prezydent”, a od roku 1972 Kopalnią Węgla Kamiennego „Polska” - Ruch II.

            Spotkanie grupy nastąpiło w centrum Chorzowa, przy pomniku hr. Redena, prekursora rozwoju przemysłu górniczego i hutniczego na Górnym Śląsku oraz  Zagłębiu  Dąbrowskim. Ulicą Kościuszki udano się w kierunku dawnej kopalni, z zachowaną żelbetową wieżą Szybu Prezydent, która obecnie pełni funkcję wieży widokowej, dostępnej całodobowo. Część grupy weszła schodami na szczyt wieży (ok. 40 m), mając okazję podziwiać widoki. Teren wokół wieży został częściowo zagospodarowany, a dalsze prace renowacyjne trwają. W pobliżu działa restauracja „Prezydent”, kawiarnia, sala widowiskowa i hotel, tj. obiekty zlokalizowane w odnowionych budynkach dawnej kopalni.  Wieżę Szybu Prezydent wpisano na listę Szlaku Zabytków Techniki. Po przerwie kawowej lub lodowej, udano się do szesnastowiecznego, drewnianego kościoła pw. św. Wawrzyńca, gdzie Ksiądz Proboszcz objaśnił grupie historię tego zabytku. Kościół drewniany został przeniesiony do Chorzowa z Knurowa w 1935 roku. Świątynia jest położona na Szlaku Architektury Drewnianej, ma barokowe wyposażenie i XVII – wieczny obraz św. Wawrzyńca w ołtarzu głównym. Dalej wędrowano ścieżkami Parku na Wzgórzu Wyzwolenia, gdzie podziwiano ogrodzony olbrzymi (ok.100 m x 100 m)  obiekt z betonu i stali, będący zbiornikiem wody pitnej, pompowanej  z  Goczałkowic. Inny obiekt z betonu i stali, o ścianach grubości 1,50 m. obejrzano w pobliżu ww. zbiornika wody. To schron i punkt dowodzenia wojskowego, z okresu II wojny światowej, zagospodarowany obecnie przez pasjonatów militarnej historii. Piszący te słowa odnalazł w Parku, ślady swojej działalności zawodowej, związanej z likwidacją szkód górniczych. W szczególności budynek Domu Kultury, położony na Wzgórzu Wyzwolenia, w latach 80–tych XX wieku zaczął intensywnie pękać, wskazując na możliwość katastrofy budowlanej. Przyczyną były pustki w górotworze, powstające na skutek zawalania się komór i wyrobisk górniczych, pochodzących z XIX wieku. Wokół budynku D.K., wykonano około 20 otworów wiertniczych do głębokości  90 m. przez które wtłoczono w górotwór kilkadziesiąt tysięcy ton mieszaniny wody i pyłów dymnicowych pochodzących z dawnej Elektrowni Chorzów. Tym sposobem uratowano od zniszczenia zabytkowy Dom Kultury, a być może również strategiczny zbiornik wody pitnej, oraz zagospodarowano zbędne i chorobotwórcze pyły dymnicowe. Po akcji ratowania zabudowy, w Parku pozostały rury stalowe wystające z ziemi na około 0,30 m. odnalezione przy zwiedzaniu, i będące pozostałością po wykonanym otworze wiertniczym.

Tekst opracował: Franciszek Bara.