Japońska sztuka walki aikido jest sztuką obrony przed atakiem fizycznym poprzez schodzenie z linii ataku. Mentalną sztukę obrony przed atakiem słownym można poprzez analogię nazwać mentaikido.

Aby zastanowić się nad tym, jak możemy się bronić przed atakiem słownym, najpierw zastanówmy się, czym jest atak. W uproszczeniu można powiedzieć, że atakiem słownym jest wszystko, co my w naszym odczuciu odbieramy jako atak.

Można wskazać kilka sposobów ataku słownego:

- formułowanie bzdurnych zarzutów pod naszym adresem,

- osądzanie moralne naszego postępowania,

- krytykowanie,

- zadawanie niedyskretnych pytań,

- stosowanie wobec nas szantażu moralnego,

- namolność,

- chamstwo,

- krzyk,

- różnego rodzaju gesty i miny (pozycja ciała, wskazywanie palcem lub dłonią, napięcie mięśni twarzy),

- ignorowanie nas.

Wobec takich ataków musimy zastosować metody obronne. Celem takiej obrony będzie chęć uniknięcia skutków ataku, zniechęcenie agresorów i w końcu nasze lepsze samopoczucie. Musimy sobie też zdać sprawę z powodów, które kierują agresorem. Jest to na pewno z jego strony postrzeganie świata w negatywnych barwach, żywienie urazy, zasada lustra - a więc kompensowanie sobie własnych negatywnych poglądów poprzez przerzucenie ich na osobę atakowaną, żądza władzy osoby, która nie kontroluje samej siebie, a która chce kontrolować innych. Jeśli zobaczymy podłoże ataku, to wtedy sam atak będzie dla nas mniej denerwujący.

Można zastosować kilka manewrów obronnych przed atakiem:

1. Manewr serbski - nie dajemy się sprowokować i w ogóle nie angażujemy się w obronę na atak oraz odchodzimy.

2. Manewr Sokratesa - ignorujemy atak, uznając, że jest tak niedorzeczny, że nie może nas dotyczyć.

3. Manewr Churchilla - dziękujemy za rady czy uwagi zgłaszane przez adwersarza i postępujemy tak, jak sami uważamy.

4. Manewr awaryjny - na atak odpowiadamy pytając o szczegóły uwag skierowanych pod naszym adresem, np. na uwagę, że "jesteś głupi", pytamy np.  "Od kiedy tak uważasz?", "Dlaczego tak uważasz?".

5. Manewr pokorny - na powyższą uwagę odpowiadamy np.: "Tak, masz rację".

6. Manewr dowcipny - na powyższą uwagę odpowiadamy np. "To mało powiedzine, u nas w rodzinie wszyscy są głupi".

7. Manewr antywapmirowy (stosowany do osób, które określamy mianem wampirów energetycznych, a które zamęczają nas długimi opowiadaniami na temat ich osobistych problemów) - wchodzimy w tok wypowiedzi, opowiadamy o jakimś swoim problemie i prosimy o radę - zwykle wtedy wamir energetyczny zmienia swoją ofiarę.

Aby móc zastosować któryś z wymienionych manewrów musimy obniżyć napięcie, które zwykle pojawia się przy ataku słownym. Musimy zapanować nad własnymi emocjami i uspokoić się poprzez pogłębienie oddechu i odzyskanie spokoju wewnętrznego - uświadomienie sobie, że nie wszystko musimy tak bezpośrednio odnosić do siebie.

Ważne jest, aby uswiadomić sobie przy okazji, że my sami często staramy się porządkować świat wokół nas według naszych przekonań, narzucając tę wizję otoczeniu. Tracimy na to wiele niepotrzebnej energii, tymczasem w ten sposób nie zmienimy niczego, bo nie da się zmienić dorosłych ludzi, którzy funkcjonują wokół nas. Powinniśmy raczej spojrzeć z dystansu na nasze zachowania czy przekonania i starać się znależć swoje miejsce w świecie ludzi, którzy nas otaczają. Niekoniecznie świat stanie się lepszy, jeśli na siłę będziemy go chcieli porządkować według naszych zasad. Postępowanie według norm mentaikido wymaga naszej uwagi i treningu, ale warto poświęcić trochę wysiłku na zastosowanie ich w praktyce.

Opracowała: Ewa Pytasz