Wspólnota europejska, do której należy Polska, jest wspólnotą krajów, ale też małych ojczyzn - regionów. W ich obrębie istnieje potrzeba pielęgnowania tradycji, która jest przekazywana w pamięci pokoleń. Śląsk pod tym względem jest regionem szczególnym - w ciągu wieków przynależał do Czech, Niemiec i Polski. Zawsze był terenem pogranicza, gdzie wpływy tradycji czeskiej, niemieckiej i polskiej, a także innych tradycji splatały się ze sobą i miały wpływ na tworzenie kultury śląskiej. Stąd wieloetniczność i wielokulturowość Śląska. Stąd znane obrzędy i zwyczaje przybierały na Śląsku specyficzny charakter, wynikający z wielu wpływów i naleciałości.

     Na przykład obrzęd topienia Marzanny uzyskał tutaj typowy dla tego regionu charakter - obok Marzanny topiło się Marzanioka, który symbolizował wydobycie się z nałogu pijaństwa. Innymi obrzędami z charakterystycznym śląskim rysem były np. wodzenie niedźwiedzia uosobiającego zło albo babski comber - obrzęd inicjacji do życia małżeńskiego.

     Podobnie było ze zwyczajami, często związanymi z porami roku czy cyklem życia - stawały się one kodeksem norm etycznych, którymi ludzie się kierowali i w które wierzyli. Przykładem może być na przykład zwyczaj tzw. 3 pustych nocy po śmierci. Miał on do spełnienia dwie funkcje: po pierwsze chodziło o uzyskanie pewności co do rzeczywistej śmierci człowieka, a nie tego, że jest on jedynie w letargu, a po drugie ten zwyczaj budował jedność i wsparcie  wspólnoty. Przy ciele zmarłego przez pierwszy dzień i noc czuwała rodzina, przez drugi sąsiedzi, a przez trzeci ci, którzy przyjechali na pogrzeb. Jednocześnie w zwyczaju było, że po pogrzebie, za pieniądze pozostawione w testamencie przez zmarłego, cała wspólnota spotykała sie w karczmie, aby go wspominać, ale też  odsunąć od siebie głęboki żal, który w konsekwencji może rujnować duszę.

     Kultura śląska przez wieki podlegała ustawicznym zmianom, nie jest archaiczna. Śląsk jawi się jako jedność w różnorodności wpływów. Duża w tym zasługa władz kościelnych, które wspierały kultywowanie tej kultury i gwary. Wykształceni księża (Jacek Odrowąż czy Mikołaj z Koźla) wracali na Śląsk i wygłaszali kazania gwarą, aby były zrozumiałe dla rodzimej ludności. Obrzędy i zwyczaje śląskie, śląska kultura zostały uznane za bardzo cenne i godne opisania. W 1894 r. Niemcy we Wrocławiu założyli Śląskie Towarzystwo Ludoznawcze, gdzie we władzach zasiadali Niemiec, Polak i Czech. Uważano bowiem, że w każdym z języków warto opisywać śląską kulturę ludową, co zaowocowało powstaniem cennego archiwum.

     To co dziś przemawia do nas najmocniej w tej kulturze, to charakterystyczny etos pracy, rodziny i uczciwości.

Opracowała; Ewa Pytasz